Kira artışı özellikle yüksek enflasyonun olduğu ülkemizde taraflar arasında en fazla anlaşmazlık yaşanan konuların başında gelmektedir. Bu nedenle kira artışı konusunda kanunda da ayrıntılı olarak düzenleme yer almaktadır. En fazla ne kadar zam yapılabileceği, bu konuda ne zaman dava açılabileceği, taraflar arasında bu konuda anlaşma olmadığı taktirde kira artışının nasıl yapılacağı konuları kanunda düzenlenmiştir. Bu konuda en fazla uyuşmazlık ev ve işyerleri için yaşandığından yazımızda ev ve işyerleri için en fazla ne kadar kira artışı yapılabileceğini inceleyeceğiz.

Ev ve işyeri kiralarına en fazla ne kadar zam yapılabilir ?

Ev ve işyeri kiralarına en fazla ne kadar zam yapılabileceği kanunda açıkça düzenlenmiştir. Buna göre ev ve işyerlerine en fazla TÜFE’nin 12 aylık ortalaması oranında zam yapılabilir. Türk Borçlar Kanunun 344. Maddesinde bu konu ‘’ Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. ‘’ şeklinde düzenlenmiştir. Bu nedenle kanun maddesinden de açıkça anlaşıldığı üzere taraflar kira artışını serbestçe kararlaştırabilirler ancak bu oran TÜFE’nin oniki aylık ortalamasını geçemez.

Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) her ay Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanır ve kira artışı da en fazla bu oranda yapılabilir.

Taraflar elbette TÜFE’den daha az bir oranda kira artışı kararlaştırabilirler. Buradaki oran üst sınır olup taraflar üst sınırı yani TÜFE’yi geçmedikçe kira artış oranını serbestçe kararlaştırabilirler.

Tarafların TÜFE’den fazla kira artış oranı belirlemeleri durumunda ne olur ?

Tarafların TÜFE’den fazla bir oran kararlaştıramayacaklarını yukarıda belirtmiştik. Buna rağmen taraflar TÜFE’den fazla bir oranda kira artışı belirlerlerse bu durumda TÜFE’yi aşan kısım geçersiz sayılır ve TÜFE oranında zam yapılabilir. Yani TÜFE’den fazla bir oranda kira artışı belirlenmişse bu konudaki anlaşma geçersiz sayılır.

Örneğin kiracı ve kiraya veren aralarında yaptıkları kira sözleşmesinde ‘’kiraya her sene yüzde otuz oranında zam yapılacaktır’’ şeklinde anlaşmış olabilirler. Kira artışının yapılacağı ay TÜFE’nin on iki aylık ortalaması yüzde yirmi çıktığı taktirde kiraya veren yüzde otuz zam yapamayacaktır. Çünkü üst sınır TÜFE olduğundan, o ay da TÜFE yüzde yirmi olduğundan kiraya en fazla yüzde yirmi oranında zam yapılabilir. O ay TÜFE yüzde kırk olarak açıklanmışsa taraflar sözleşmede ‘’kiraya her sene yüzde otuz oranında zam yapılacaktır’’ şeklinde anlaştıkları için bu sefer kiraya veren TÜFE oranında değil sözleşmede belirlenen yüzde otuz oranında zam yapabilir. Taraflar sözleşmede ‘’kiraya TÜFE’nin 12 aylık ortalaması  oranında zam yapılacaktır’’ şeklinde anlaşmışlarsa bu durumda zaten TÜFE oranında zam yapılabilecektir.