Ölen kişinin mirasının paylaştırılması geride kalan mirasçıların payları oranında yapılır. Bunun için mirasçılar Sulh Hukuk Mahkemesine ya da notere başvurarak miras paylarının gösterildiği mirasçılık belgesi ya da diğer adıyla veraset ilamı alabilirler. Mirasçılık belgesinde kimlerin mirasçı olduğu ve miras payları ayrı ayrı gösterilir. Yasal miras payları kanunda ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Örneğin eşin ya da çocukların miras payının ne kadar olduğu, mirasçılardan birinin ölmesi durumunda onun miras payının kimlere geçeceği gibi hususlar kanunda yer almaktadır. Peki yasal mirasçılar kimlerdir ve miras payları nelerdir ?

Altsoyun (çocuklar, torunlar) miras payı

Altsoy mirasçıları mirasbırakanın çocukları, torunları, torunlarının çocukları şeklinde devam eder. Çocuklar eşit olarak mirasçıdırlar. Yani mirastan eşit olarak pay alırlar. Mirasbırakanın ölen çocuklarının yerine varsa onların çocukları mirasçı olur. Örneğin X isimli şahıs öldüğünde geride A,B ve C adında üç tane çocuğunun sağ olduğunu, D isimli çocuğununsa daha önce öldüğünü düşünelim. D’nin de sağ olan K,L,M adında üç çocuğu olduğunu düşünelim. Bu durumda X’ten kalan toplam mirası 4 pay olarak kabul edersek bir pay A’ya, bir pay B’ye, bir pay C’ye, bir pay da D ‘nin çocukları K,L,M arasında paylaştırılır. Yani D’nin miras payı olan bir pay 3 çocuğu arasında paylaştırılır.

Ana – babanın miras payı

Ana baba mirasta eşit olarak pay sahibidirler. Ancak ana-babanın mirasçı olabilmesi için altsoyun yani çocuklarının (torunların, torunların çocukları … ) olmaması gerekir. X ‘in öldüğünü ve geride sadece bir torununun kaldığını düşünelim, bu durumda tüm miras torununa kalır. Yani ana-babaya geçen herhangi bir miras söz konusu olmaz. X’in öldüğünü ve geride sadece ana-babasının kaldığını düşünürsek bu durumda miras ana-baba arasında eşit olarak paylaştırılır.

Büyük ana ve büyük babanın miras payı

Aynı şekilde büyük ana ve büyük babanın mirasçı olabilmesi için geride mirasbırakan kişinin çocukları ya da ana ve babasının ya da ana ve babalarının çocuklarının kalmaması gerekir. Çocuklar varsa miras çocuklara, çocuklar yoksa ana – babaya, onlar da yoksa ana –babanın çocuklarına yani kardeşlere ya da kardeşlerin çocuklarına, onlar da yoksa büyük ana ve büyük babaya kalır ve onlar arasında da eşit olarak paylaştırılır.

Eşin miras payı

Eşin miras payı kimle birlikte mirasçı olduğuna göre değişir. Bu durumda üç farklı durum bulunmaktadır:

-Ölen kişinin geride eşi ve çocukları varsa mirasın dörtte biri eşe, kalanı yani dörtte üçü çocuklarına kalır. Örneğin ölen X’in geride eşi A ve bir çocuğu B varsa mirasının dörtte biri eşi A’ya, dörtte üçü çocuğu B’ye kalır.

-Ölen kişinin alt soyu yani çocukları, onların çocukları vs. yoksa eşin miras payı mirasın yarısıdır. Yani ölen kişinin çocukları yoksa mirasın yarısı eşe, kalan yarısı ana-babaya kalır. 

-Ölen kişinin çocukları, ana babası ya da onların çocukları yoksa bu durumda eş büyük ana ve büyük baba ile mirasçı olur ve mirasın dörtte üçünü alır. Büyük ana ve büyük baba da yoksa eş mirasın tamamını alır.  

Evlatlığın mirasçılığı

Evlatlık ve altsoyu, onu evlat edinen kişiye aynı şekilde mirasçı olur. Yani ölen kişinin bir oğlu ve bir evlatlığı varsa ikisi de eşit pay alır. Evlatlığın kendi ailesindeki mirasçılığı da devam eder.

Evlatlık olarak alınan kişi kendisini evlatlık olarak alan kişiye mirasçı olsa da evlat edinen kişi evlat olarak aldığı kişinin mirasçısı olamamaktadır. Ahmet’in, Can’ı evlatlık olarak aldığını düşünelim. Ahmet öldüğünde Can, Ahmet’in mirasçısı olarak mirastan pay alırken, Can öldüğünde Ahmet Can’ın mirasçısı olarak mirastan pay alamaz.

Devletin mirasçılığı

Ölen kişinin yukarıda sayılanlardan hiçbir mirasçısı bulunmazsa mirası devlete kalır.