İşe İade Davası Nedir ?

İşveren tarafından iş sözleşmesi haksız olarak feshedilen işçinin, sözleşmesinin haksız feshedildiğinin tespitini ve bu haksız fesih nedeniyle işe başlatılmasına, işe başlatılmaması durumunda ise tazminata karar verilmesini talep ettiği dava çeşididir.

Hangi Mahkemede Açılır ?

İşe iade davası işçinin işini yaptığı yani çalıştığı yer veya işverenin adresindeki İş Mahkemeleridir.

İşe İade Davası Hangi Durumlarda Açılır ?

İşe iade davasının açılabilmesi için sözleşmenin işveren tarafından feshedilmiş olması gerekmekte olup istifa, haklı fesih, ikale vb. bir yolla iş akdi sonlandırılırsa işe iade davası açılamayacaktır. İşe iade davası  işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili sıfatında ya da işveren vekili yardımcısı sıfatındaki kişiler tarafından açılamayacağı gibi, işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi olan kişilerce de işe iade davası açılamaz.

İşe iade davasının açılabilmesi için iş akdinin belirsiz süreli olması gerekir. Ancak işin niteliği gereği belirsiz süreli bir iş sözleşmesi olduğu halde belirli süreli bir sözleşme yapılsa dahi bu sözleşmeler belirsiz süreli kabul edilmektedir.

İşyerinde Kaç İşçi Çalışması Gerekmektedir ?

İşe iade davasının açılabilmesi için işyerinde otuz veya daha fazla işçinin çalışması gerekir. İşçi sayısı dava şartı olup taraflarca bu konuda iddia da bulunulmamışsa da mahkemece kendiliğinden gözetilmesi gerekir. Otuz işçi sayısı iş akdinin feshedildiği tarihteki işçi sayısıdır. Otuz işçi sayısının belirlenmesinde belirli-belirsiz süreli, tam- kısmi süreli, daimi-mevsimlik iş sözleşmesi ile çalışanlar arasında bir ayırım yapılamaz.

İşverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirlenir. Yani işyerinde çalışan işçi sayısının belirlenmesinde aynı iş kolunda olmak şartıyla gerek il sınırlarındaki başka işyerleri gerekse il dışındaki işyerlerindeki işçi sayılarının toplamı göz önüne alınır. 

 

İşe İade Davası Ne Kadar Sürede Açılmalıdır ?

İş akdi feshedilen işçi İşe iade davasını fesih bildiriminin kendisine tebliğinden itibaren bir ay içine açmalıdır. Bir aylık süre hak düşürücü olup bu süre geçtikten sonra işe iade davası açılamaz. Bir aylık süre ihbar süresinin sona ermesinden sonra değil fesih bildiriminde sonra başlar.

İş Mahkemeleri kanununda yapılan değişiklikle 01.01.2018 tarihinden sonra açılacak davalarda arabulucuya başvurulması dava şartı olarak kabul edilmiştir. 01.01.2018 tarihinden sonra işe iade davası açmadan önce arabulucuya başvurulmalıdır. İşçi bu durumda fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde arabulucuya başvurmak zorunda, anlaşmaya varılamaması halinde son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açmak zorundadır.

 

İşe İade Davasında İşçinin Kıdemine Bakılır mı ?

            İşe iade davası açılabilmesi için işçinin 6 aylık kıdeme sahip olması gerekmektedir. Kıdem süresi hesaplanırken şu hususlara dikkat edilmesi gerekir ;

• Altı aylık kıdem süresi iş sözleşmesi ile kısaltılabilir ya da tamamen ortadan kaldırılabilir.
• İşçinin altı aylık kıdem hesabına deneme ve askıda kalan sürelerde dahil edilir.
• İşçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek hesap edilir.
• İşyerinin devredilmesi durumunda altı aylık kıdem süresinin tespitinde devirden önce geçen süreler de hesaba katılır. Kanunda bu konuda  ‘’Devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda, işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür’’ ifadesi yer almaktadır. 
• İşverenin, işçinin işe iade davası açmasını engellemek için altı aylık kıdem süresinin dolmasına çok kısa bir süre kala iş akdini sonlandırdığı durumlarda işveren kötü niyetli sayılabilir ve bu durumda da işe iade davası açılabilir.
• Çıraklık ilişkisi, İş Kanunun 4. Maddesindeki istisnalar arasında sayıldığından, altı aylık kıdem süresinin hesabında dikkate alınmaz. Buna karşılık stajyer olarak geçirilen süre, stajyerlerin İş Kanunu 2/1 maddesi anlamında iş ilişkisi kapsamında gerçekleştirilmiş olması halinde sürenin hesabında dikkate alınacaktır.

 

İşe İade Davası Sonucunda Nasıl Karar Verilir ?

Mahkeme tarafından işçinin açmış olduğu işe iade davası kabul edilirse işveren tarafından gerçekleştirilen iş sözleşmesinin feshinin geçersizliğine, davacı işçinin işe iadesine karar verir. Ayrıca işverenin işçiyi işe başlatmaması durumunda en az dört aylık en çok sekiz aylık ücreti ile işçiye çalıştırılmadığı süre için dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer alacaklarının ödenmesine karar verilir.

            ‘’  - Davacının, davalı … tarafından gerçekleştirilen iş sözleşmesinin feshinin geçersizliğine, davacının davalı ... iş yerindeki işine iadesine ,

• Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içerisinde işe başlatılmaması halinde davalı … ‘nın ödemesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi ve fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının dört aylık brüt ücret tutarı olarak belirlenmesine,
• Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içerisinde başvurması halinde en çok dört aya kadar doğmuş ücret ve diğer haklardan davalı … ‘nın sorumlu olduğunun tespitine ‘’’

  

İşçinin İşe İadesine Karar Verilirse İşçi/İşveren Ne Yapmalıdır ?

Mahkeme tarafından işe iade kararı verilirse işçi karar kesinleştikten sonra on gün içerisinde işe başlatılmak için işverene başvurmak zorundadır. Eğer işe başvuru yapmazsa, işverenin yapmış olduğu fesih geçerli hale gelir. Aynı şekilde işe başlamak için başvurmuş ancak işverenin işe başlatma davetini cevapsız bırakmış, makul sürede işe başlamamış işçinin iş sözleşmesi de feshedilmiş sayılacaktır. 

İşçi işe başlamak için başvuru yaparsa, işveren bir ay içerisinde işçiyi işe başlatmak zorundadır. Eğer işe başlatmazsa, mahkeme kararıyla belirlenen tazminat miktarını ödemek zorunda kalacaktır. bu miktar, en az 4 ay, en fazla 8 aylık ücret tutarıdır. İster işe başlatılmış olsun, ister işe başlatılmamış olsun işçi, çalışmadığı dönem için en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer haklarına da kavuşur. Yani işveren, işçiyi çalıştırmadığı dönem için işçiye en fazla dört aylık alacaklarını ödemek zorunda kalacaktır.

İşe Başlatılmayan İşçinin İş Sözleşmesi Ne Zaman Feshedilmiş Sayılır?

İşe iade davası sonucunda işe iadesine karar verilen işçi başvuru yaptığı halde bir ay içerisinde işe başlatılmazsa, iş sözleşmesi feshedilmiş sayılır. Dolayısıyla iş sözleşmesinin fesih tarihi, otuz günlük sürenin dolduğu gün olacaktır. Bu durumda işçi, ihbar, kıdem gibi tazminatları ile yıllık izin ücreti, ikramiye gibi alacaklarının, bu tarih göz önüne alınarak ödenmesini talep edebilecektir.