Acele Kamulaştırma Nedir ?

Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesinde düzenlenen acele kamulaştırma, Bakanlar Kurulu kararı ya da özel kanunlarda sayılan durumlarda kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere taşınmaza idare tarafından el konulmasıdır.

Mahkemece 7 gün içinde taşınmaz malın bedelinin tespiti amacıyla bilirkişiler görevlendirilir ve tespit edilen bedel taşınmaz malikinin adına bankaya depo edilir. 

            Mahkeme tarafından el koyma kararı verildikten sonra tapuya bildirilir ve böylece taşınmazın başkasına devir, ferağ, temlikinin yapılamayacağı tapu kütüğüne şerh edilir.

Hangi Durumlarda Acele Kamulaştırma Kararı Verilir ?

• 3634 sayılı Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’nun uygulanması esnasında yurt savunmasının gerektirdiği haller yani seferberlik ve savaş gibi olağanüstü durumlarda ,
• Cumhurbaşkanı’nınca kamulaştırmanın acelelik gerektirdiği yönündeki kararları ,
• Özel kanunlarda öngörülen olağanüstü durumlarda acele kamulaştırma kararı verilebilir.

Acele Kamulaştırma Davası Hangi Mahkemede Açılır ?

Acele kamulaştırma davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yerin bedeline bakılmaksızın gayrimenkulün bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesinde davanın açılması gerekmektedir. 

Acele Kamulaştırma ile Olağan Kamulaştırma Arasındaki Fark Nedir?

Acele kamulaştırma olağan kamulaştırmadan farklı olarak kanunda sayılan özel durumlarda başvurulan ve kıymet takdiri dışındaki işlemler sonradan tamamlanmak üzere idare tarafından taşınmaza el konulmasıdır. Yani idarenin taşınmaza el koymasına karar verilse de tapuda malik değişmeyecektir. Bu nedenle acele kamulaştırma davasının açılması ve sonuçlanması kamulaştırma işlemlerinin tamamlandığı anlamına gelmez. Kamulaştırma işlemlerinin tamamlanabilmesi için idarenin ayrıca ‘’Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil ‘’ davası açması gerekir. Ayrıca idare ilk olararak tüm malikler ile uzlaşma yoluna gidecek olup taraflar arasında uzlaşma olursa belirlenen bedel kamulaştırma bedeli olacak ve idare adına da tescil işlemi gerçekleştirilecektir.

İdare Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Tescil Davası Açmazsa Ne Olur ?

İdarenin açmış olduğu acele kamulaştırma davasında taşınmaza el koyma kararı verilir ve belirlenen bedel taşınmaz maliki adına depo edilir. Bu aşamadan sonra idarenin makul süre içerisinde ‘’Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davası ‘’ açması gerekir. Makul süre yargı kararlarıyla 6 ay olarak belirlenmiş olup bu süre içerisinde idarenin dava açması gerekir. İdarenin 6 aylık makul süre içerisinde dava açmaması durumunda taşınmaz malikleri kamulaştırması el atma nedeniyle tazminat davası açabilir.

Acele Kamulaştırmada Ödenen Bedel Nihai Bedel midir ?

Mahkeme tarafından belirlenen bedel taşınmazın taşınmazın nihai bedeli olmayıp değer tespiti niteliğindedir.  Taşınmazın nihai bedeli idare tarafından açılacak olan bedel tespiti ve tescil davasında belirlenir. Ayrıca taşınmaz maliki bedele ilişkin itirazlarını da bu davada öne sürebilir. 

Kamulaştırılan taşınmaz mal geri alınabilir mi?

Kamulaştırılmış olan taşınmaz malı geri almak mümkündür. Bunun için belli şartların oluşması şarttır. Kamulaştırılan gayrimenkulün 5 sene içerisinde hiçbir işleme uğramaması ve kamulaştırıldığı ilk gün gibi bırakılması sonrasında mal sahibi olan kişi geri alma hakkına sahiptir. Ancak geri almak için kamulaştırma bedelinin mutlaka geri ödenmesi gerekmektedir. Bu noktada acele kamulaştırma bedeli ödemesinin yapıldığı gün baz alınarak, faizi ile birlikte geri ödeme işlemlerinin gerçekleştirilmesi şarttır. Böylelikle taşınmaz olan mal geri alınacaktır. Ayrıca idare, daha önce kamulaştırılmasına karar verdiği bir yer için daha sonra bu kararını geri alabilmektedir. Acele kamulaştırma davalarında verilen ve taşınmaza el konulması ile alakalı olan kararlara karşı temyiz yolu kapalıdır.